OSMANİYE İLİ SUMBAS İLÇESİ
SUMBAS İLÇE TARİH
Kadirli ile Kozan arasında bulunan ve eski Kars-ı Zülkadiriye Coğrafyası içerisinde yer alan
SUMBAS RESİMLERİ
SUMBAS FOTOĞRAFLARI
SUMBAS TANITIM
SUMBAS TARİH
SUMBAS DOĞA
OSMANİYE SUMBAS
SUMBAS
“Sumbas Bölgesi” yalnız Kadirli ve Kozan değil tüm Kilikya tarihinde çok önemli bir yer tutmaktadır.
Zira Kapadokya Kilikya geçidinin yukarı ovadaki ilk duraklarından biri olan Sumbas tarih boyunca Kilikyanın en hareketli yerlerinden biri olmuştur.
Bir çok Hükümdarın,Kumandanın ve Beyin konakladığı,kavga tuttuğu Sumbas tarihi bakımından Anadolu tarihiyle eşleşmekte,Anadolu’da bulunan nice uygarlık izlerini bağrında
taşımaktadır. Sıtır ve Çem (Kalayvannos) kaleleri; Cennetler ve diğer harabeler,höyükler,mağaralar,mağara mezarlar,kesteliler (tek kişilik mezarlar), şişeler,cereler ve cam kırıkları bu tarihi zenginliğin en belirgin kalıntılarıdır.
Hititler M.Ö. 1750 yıllarında Kayseri üzerinden Kilikya’ya indiler.Hitit Kralı Tuthalis Sis,Anavarza ve Sumbas’ı kendi topraklarına katarak doğuya yöneldi. M.Ö. 1750’den 1190’a kadar Hitit hakimiyetinde kalan Sumbas zaman zaman Kilikya ve
çevresinde kurulmuş olan Kızvatna,Kue ve Donunalar gibi Devletçiklerin de hakimiyetinde kaldı.M.Ö.860 yıllarında Kilikya’ya Asurlular hakim oldu. M.Ö. 612 yılında Anavarza’yı kendilerine başkent yapan Kilikyalılar Sis’ten Kapodokya’ya,Sumbas’tan
Karatepe’ye kadar uzanan alanı 200 yılı aşkın süre ellerinde tuttular. M.Ö. 401 yıllarına doğru İran’lılar (Persli’ler) Kilikya Krallığını kendilerine bağladılar. M.Ö. 333’te Payas dolaylarında İskender’e yenilerek Kilikyayı terk ettiler .
M.Ö. 100 yıllarına doğru Romalılar Kilikya’ya girdiler ve varlıklarını hissettirmeye başladılar. Ancak tam hakimiyetleri M.S. 375’lerde sağlanmıştır.
67 Yılında Flavyapolis (Kadirli) şehrini kuran Romalılar Sumbas’ın gelişmesi için gereken yatırımları yaptılar. Eski Sumbas Camiinin yerinde ve çevresinde yoğunlaşan bu yatırımlar idari,askeri binalar,manastır,konaklama yeri ve barınaklardan oluşmaktaydı.
636’larda başlayan İslam akınları karşısında dayanamayan Romalılar 758’lere doğru Kilikyayı Abbasilere bırakmak zorunda kaldılar. Abbasiler 750 yıllarında meydana gelen zelzelenin Sumbas’ta yaptığı tüm yıkıntıları tamir ederek Horasan’dan getirdikleri çiftçi ve mücahit Türkleri Çukurova’ya yerleştirdiler.
Yöremizin ve İlçemizin adı olan Sumbas ismi Horasanlı Türklerden kalmıştır. Zira Sumbas bir Horasan nehri olan ve Hazar’a dökülen Atrek nehrinin en büyük koludur.
Yöremizde 200 yıldan fazla kalan Horasanlı Türkler 969 yılında Bizans Hükümdarı Nikoforos’un Kayseri üzerinden Sumbas ve Anavarza’ya inmesi ile Sumbas ve çevresini terk etmişlerdir.
Anadolu Selçuklu Devletini kuran Kutalmış oğlu Süleyman Bey 1082’de Sumbas ve çevresini topraklarına kattı. 1100 yıllarına doğru Danişmentliler (Yağı- basanlar) bölgenin hakimi oldular. Anadolu Selçuklu Devletini kuran Kutalmış oğlu Süleyman Bey 1082’de Sumbas ve çevresini topraklarına kattı.1100 yıllarına doğru Danişmentliler (Yağı- basanlar) bölgenin hakimi oldular.
1178 yılında Danişmentlileri ortadan kaldıran Selçuklular Sumbas ve çevresine ikinci defa hakim oldular. Bu hakimiyetleri Kösedağ Savaşına (1243) kadar devam etti. Selçukluların Kilikyada hakimiyetlerini kaybetmeleri üzerine burada bulunan Türk ve Müslüman unsuru koruma görevi Memluklulara düştü. Dulkadirli Karaca Bey 1350 yıllarında Kadirli ve Sumbas topraklarını kendi ülkesine katmıştır.
Tüm Dulkadirli elinde olduğu gibi; Kars ve Sumbas’da da Dulkadirli hakimiyeti 1350’den 1522’ye kadar devam etmiştir. 1522’de Osmanlılar Dulkadirli Beyliğini ortadan kaldırdılar. Kars-ı Zülkadiriye toprakları zamanla Sumbas ve Karamanlı olmak üzere iki bölgeye ayrılmıştır. Aralarında Savrun çayının sınır olduğu bu iki bölgeden Karamanlı’yı önce Latifoğulları sonra da Kerimoğulları yönetti.
Sumbas bölgesini ise Gökvelioğulları kendilerine merkez yaparak idare ettiler. İki merkezden yönetilen Kars-ı Zülkadiriye 1865 Fırka-i Islahiye hareketi ile yeniden tek merkezden idare edilmeye başlandı.Dulkadirliler ve Osmanlılar döneminde Savrun, Mekelkin, Hacın, Mağara nahiyelerine merkezlik yapan tarihi Sumbas Nahiyesi Cumhuriyet döneminde iki köylük bir yer durumuna gelmiştir.
Kızılömerli, Çaygeçit , Küçükçınar, Hamoğlu (Yazıboyu) köylerinde yaşayan halk eski Karaömerli köyünden ayrılarak şimdiki yerlerine göç etmişler ve ayrı muhtarlık kurmuşlardır. Halk dağılınca Karaömerli ve Araplı köyleri (Şimdiki Sumbas) eski hareketliliğini kaybetmiş Kadirli İlçe merkezi gelişmiştir.
Cumhuriyet döneminde Kadirli İlçesine bağlı iki köy olarak varlıklarını sürdürmüşlerdir. 1992 yılında bu iki köy birleşerek Belediye teşkilatı kurdular. Belediyeye isim olarak tarihi SUMBAS ismini verdiler.24.10.1996 yılında 4200 Sayılı Kanunla Osmaniye’nin İl olmasıyla birlikte Sumbas İlçe statüsüne kavuştu.
SUMBAS İLÇE COĞRAFYA
COĞRAFİ DURUMU
Sumbas Osmaniye’nin 6 İlçesinden biridir. Kuzeyinde ve Batısında Adana İlinin Kozan İlçesi, Doğu ve Güneyinde Kadirli İlçeleriyle çevrilidir. İlçenin yüzölçümü 318 Km2’dir. Deniz seviyesinden yüksekliği 130 metre olup, İl merkezine 60 Km, Kadirli İlçesine 12 Km uzaklıktadır. Sumbas Yukarı Çukurova’nın kuzeyinde yer almaktadır.
İlçe topraklarının yarısı dağlık ve yaylalık, yarısı ise ovalık alandır. Bölgenin güneyi ovalara açılır, Kuzey kısımları Diniker, Tekeçoğlu dağları ile bunların devamında bulunan Orta Toros dağlarına dayanır. İlçe sınırları içinden geçen ve İlçeye adını veren Sumbas Çayı etrafındaki tepelikler, yeşillikler Sumbas İlçesine tarifsiz güzellikte coğrafi manzaralar katmaktadır. Dağ, yayla ve ova gibi yeryüzü şekillerinin hepsinin özelliklerini üzerinde taşır. Coğrafi bakımdan İlçenin arazilerini iki bölümde inceleyebiliriz:
1. Dağlık ve Yaylalık Bölgeler : Orta Torosların teşkil ettiği dağlık ve yaylalık bölgeler orman ve yalçın kayalıklarla örtüSumbas Osmaniye’nin 6 İlçesinden biridir. Kuzeyinde ve Batısında Adana İlinin Kozan İlçesi, Doğu ve Güneyinde Kadirli İlçeleriyle çevrilidir. İlçenin yüzölçümü 318 Km2’dir. Deniz seviyesinden yüksekliği 130 metre olup, İl merkezine 60 Km, Kadirli İlçesine 12 Km uzaklıktadır. Sumbas Yukarı Çukurova’nın kuzeyinde yer almaktadır.
İlçe topraklarının yarısı dağlık ve yaylalık, yarısı ise ovalık alandır. Bölgenin güneyi ovalara açılır, Kuzey kısımları Diniker, Tekeçoğlu dağları ile bunların devamında bulunan Orta Toros dağlarına dayanır. İlçe sınırları içinden geçen ve İlçeye adını veren Sumbas Çayı etrafındaki tepelikler, yeşillikler Sumbas İlçesine tarifsiz güzellikte coğrafi manzaralar katmaktadır. Dağ, yayla ve ova gibi yeryüzü şekillerinin hepsinin özelliklerini üzerinde taşır. Coğrafi bakımdan İlçenin arazilerini iki bölümde inceleyebiliriz:
SUMBAS İLÇE DAĞ VE YAYLALAR
1. Dağlık ve Yaylalık Bölgeler :
Orta Torosların teşkil ettiği dağlık ve yaylalık bölgeler orman ve yalçın kayalıklarla örtülüdür. Dağların ortalama yükseklikleri 1500 m. civarındadır. Kuzeyden güneye doğru dağ aralarında dar ve derin vadi oluklarına rastlanmaktadır. Sumbas ve Kesik Çayı vadi olukları da bu alanda bulunur. Dağlık bölgede bulunan yaylalar halkın birer serinleme ve dinlenme yerleri olup, Sumbas İlçesinin hayat ve can damarlarıdır.
SUMBAS İLÇE OVALAR
2. Ovalık Bölgeler :
Ovalık bölgeler Alüvyon topraklardan oluşmuştur. Toprak tabakasının yüzeye yakın kısmında su tabakaları mevcuttur. Ovanın bazı yerlerinde kalker bloklar görülür. Yüzey daha çok yeni devrin killi, kireçli ve kumlu tabakalarından teşekkül etmiştir. Sumbas İlçesi Akdeniz iklim kuşağının etkisi altındadır. Kışları ılık ve yağışlı, yazları kurak ve sıcak geçer. İlçenin en soğuk ayları Ocak ve Şubat, en sıcak ayları ise Temmuz ve Ağustos
aylarıdır. Sumbas İlçe Merkezi ve Akçataş, Köseli gibi köylerde sıcaklığın sıfırın altına düşmesine neden olan rüzgarlar dağların siper vazifesi görmesi nedeniyle etkili olamamakta ve buralarda narenciye, her türlü meyve ve sebze yetiştirilmektedir. Sumbas kışın soğuma nedeniyle yüksek, yazın da ısınma nedeniyle alçak basıncın etkisi altındadır. Kışın ve baharda esen batı rüzgarları soğuyarak yörenin bol yağış almasına neden olur. Sumbas ılıman kuşağın Akdeniz tipini tamamen üzerinde taşır.
500-800 metreye kadar yeşilliğini tamamen muhafaza eden maki bitki topluluğu bulunmaktadır. Etraf bodur ağaçların altında Nane, Kekik, Menekşe, Çiğdem, Nergis ve daha pek çok hoş kokulu çiçekler ve çayırlarla örtülüdür. 500-800 Metreden sonra, ormanlar karışık ağaçlardan ve yükseklerde iğne yapraklı ağaçlardan oluşur. Bu ağaçlar yüksekliğe doğru gidildikçe sırasıyla şunlardır:
Kocayemiş, sakızlık, mersin, karaçalı, meşe, çınar, yabani meyveler, ardıç, keçiboynuzu, sedir, köknar, kızılçam vb.dir. İlçemizde kayda değer iki akarsu bulunmaktadır. Bunlar Sumbas ve Kesiksuyu Çaylarıdır.
Sumbas Çayı : İlçenin kuzey batısındaki Diniker Dağının eteğinden Sumbas-Kozan sınırından çıkar Akçataş (Sıtır), Köseli ve Akköprü köylerinden geçtikten sonra Kesik Çayı ile birleşerek Çukurköprü’ye gelir. Çukurköprüden de kuzey-güney doğrultusunda akışına devam eden Sumbas Çayı Anavarza Kalesinin güneyinde Savrun Çayına karışarak Ceyhan Nehrine dökülür. Bol kaynak suları ile beslendiği için yatağında her mevsim su bulunur.
Kesiksuyu Çayı : Gaffarlı köyünün kuzeyindeki Çavuş Dağından çıkıp Mehmetli Beldesi ile Sumbas İlçe sınırını çizerek Akköprü Köyünün biraz ötesinden geçerek Sumbas Çayına dökülür. Üzerinde sulama amaçlı ve kısmen de taşkın koruma amaçlı Mehmetli Barajı tesis edilmiştir.
lüdür. Dağların ortalama yükseklikleri 1500 m. civarındadır. Kuzeyden güneye doğru dağ aralarında dar ve derin vadi oluklarına rastlanmaktadır. Sumbas ve Kesik Çayı vadi olukları da bu alanda bulunur. Dağlık bölgede bulunan yaylalar halkın birer serinleme ve dinlenme yerleri olup, Sumbas İlçesinin hayat ve can damarlarıdır.
2. Ovalık Bölgeler : Ovalık bölgeler Alüvyon topraklardan oluşmuştur. Toprak tabakasının yüzeye yakın kısmında su tabakaları mevcuttur. Ovanın bazı yerlerinde kalker bloklar görülür. Yüzey daha çok yeni devrin killi, kireçli ve kumlu tabakalarından teşekkül etmiştir. Sumbas İlçesi Akdeniz iklim kuşağının etkisi altındadır. Kışları ılık ve yağışlı, yazları kurak ve sıcak geçer. İlçenin en soğuk ayları Ocak ve Şubat, en sıcak ayları ise Temmuz ve Ağustos
aylarıdır. Sumbas İlçe Merkezi ve Akçataş, Köseli gibi köylerde sıcaklığın sıfırın altına düşmesine neden olan rüzgarlar dağların siper vazifesi görmesi nedeniyle etkili olamamakta ve buralarda narenciye, her türlü meyve ve sebze yetiştirilmektedir. Sumbas kışın soğuma nedeniyle yüksek, yazın da ısınma nedeniyle alçak basıncın etkisi altındadır. Kışın ve baharda esen batı rüzgarları soğuyarak yörenin bol yağış almasına neden olur. Sumbas ılıman kuşağın
Akdeniz tipini tamamen üzerinde taşır. 500-800 metreye kadar yeşilliğini tamamen muhafaza eden maki bitki topluluğu bulunmaktadır. Etraf bodur ağaçların altında Nane, Kekik, Menekşe, Çiğdem, Nergis ve daha pek çok hoş kokulu çiçekler ve çayırlarla örtülüdür. 500-800 Metreden sonra, ormanlar karışık ağaçlardan ve yükseklerde iğne yapraklı ağaçlardan oluşur. Bu ağaçlar yüksekliğe doğru gidildikçe sırasıyla şunlardır: Kocayemiş, sakızlık, mersin, karaçalı, meşe, çınar, yabani meyveler, ardıç, keçiboynuzu, sedir, köknar, kızılçam vb.dir. İlçemizde kayda değer iki akarsu bulunmaktadır. Bunlar Sumbas ve Kesiksuyu Çaylarıdır.
Sumbas Çayı : İlçenin kuzey batısındaki Diniker Dağının eteğinden Sumbas-Kozan sınırından çıkar Akçataş (Sıtır), Köseli ve Akköprü köylerinden geçtikten sonra Kesik Çayı ile birleşerek Çukurköprü’ye gelir. Çukurköprüden de kuzey-güney doğrultusunda akışına devam eden Sumbas Çayı Anavarza Kalesinin güneyinde Savrun Çayına karışarak Ceyhan Nehrine dökülür. Bol kaynak suları ile beslendiği için yatağında her mevsim su bulunur.
Kesiksuyu Çayı : Gaffarlı köyünün kuzeyindeki Çavuş Dağından çıkıp Mehmetli Beldesi ile Sumbas İlçe sınırını çizerek Akköprü Köyünün biraz ötesinden geçerek Sumbas Çayına dökülür. Üzerinde sulama amaçlı ve kısmen de taşkın koruma amaçlı Mehmetli Barajı tesis edilmiştir.
SUMBAS İLÇE İDARE
İDARİ DURUM
İlçemizde 3 belediye ve 13 köy bulunmaktadır. Sumbas, Alibeyli ve Mehmetli Belediyeleri ikişer mahalleden meydana gelmektedir. Mehmetli ve Alibeyli köyleri 1997 Nüfus Sayımından sonra 2000 nüfusu geçtiklerinden belediye teşkilatı kurulması kararı alınmış ve 18 Nisan seçimlerinde belediye organları seçilerek fiilen faaliyete geçmiştir.
Köylerimizden 5’i dağlık 8’i ovalık bölgede yer almaktadır. Ova köyleri toplu, dağ köyleri birbirinden oldukça uzakta bulunan mahallelerden oluşmaktadır.
SUMBAS İLÇE ULAŞIM VE ALTYAPI
ULAŞIM VE ALTYAPI DURUMU
İlçe Merkezine ulaşım karayoluyla sağlanmaktadır. Sumbas-Kadirli arası 12 Km. mesafededir. Osmaniye’ye Kadirli üzerinden ulaşım sağlanmaktadır. Sumbas-Osmaniye arası 60 km.dir. Sumbas İlçesinin Adana İline uzaklığı ise 90 Km. ve Adana İli Kozan İlçesine 30 km.dir. Sumbas İlçesi Kadirli-Kozan yoluna ayrıca 12 Km’lik bir ara yolla bağlanmaktadır. Adana İli ve Kozan İlçesine gitmek için bu yol kullanılır. Yol asfalt olup, büyük ölçüde onarıma ihtiyaç vardır. İlçemizden tüm köylerimize ulaşım sağlanmaktadır. Köy yollarının bakım, onarım ve asfaltlama çalışmaları devam etmektedir. İlçeye bağlı köylerin ana yollarının tamamı asfalt kaplamadır.
İlçe Merkezi ve köylerimizin tamamında elektrik bulunmaktadır. İlçe merkezinde kullanılan içme suyu İlçemiz Gaffarlı Köyü Taşköprü mevkiindeki kaynaktan terfili sistem ile gelmektedir. Reşadiye Köyümüzde kanalizasyon sistemi kurulmuştur.
Merkez ve köylerde 7 Adet küçük çaplı telefon santrali bulunmaktadır. Bu santrallerin kapasitesi 2.267, kayıtlı abone sayısı 1.650’dir.
SUMBAS İLÇE SOSYAL DURUM
SOSYAL DURUM
1992 yılında Kadirli'ye bağlı Döğenli ve Karaömerli köyleri birleşerek Sumbas Belediyesini kurmuşlar ve halk yerel hizmetlerle tanışmıştır.
1996 yılında ilçe statüsüne kavuşmuş ve devlet dairelerinin oluşmasıyla ilçe merkezinde bir hareketlilik başlamıştır. İlçe merkezinin nüfusunda yüksek bir artış görülmemektedir. Şehirlerarası karayolu üzerinde bulunmaması ve Kadirli İlçesine yakınlığı ilçenin gelişmesini olumsuz yönde etkilemektedir. Vatandaşların ürünlerini pazarlayacağı ve ihtiyaç duyulan malları alabileceği pazar ve alışveriş yerleri olmadığından Sumbas ve bağlı köyler ticari ilişkilerini eskiden olduğu gibi Kadirli İlçesinde yürütmektedirler. İlçedeki konut sıkıntısı nedeniyle devlet memurlarının hemen hemen tamamı Kadirli’de ikamet etmekte ve ilçe olmanın getirilerinden yeterince yararlanılamamaktadır.
Hükümet Konağı çevresinde yeni yeni binaların yapılmaya başlandığı görülmektedir. Halkın çoğunluğu çiftçilik ve hayvancılıkla iştigal etmekte olup, idari durumdaki hızlı değişime adapte olmaya çalışmaktadırlar. Köylerden ve ilçe merkezinden başta Kadirli İlçesi olmak üzere ilçe dışına göç yaşanmaktadır. Köylerimizde geleneksel köy tipi yaşantı egemendir. İlçe merkezi şehirleşme açısından oldukça geri durumdadır. Sosyal hayatta büyük bir canlılık görülmemektedir.
Osmaniye ile birlikte İlçemizde de 14.01.2008 tarihinden itibaren Aile Hekimliği uygulamasına geçilmiştir. Toplum Sağlığı Merkezi Başkanlığına bağlı; Sumbas, Alibeyli, Mehmetli ve Küçükçınar Aile Hekimliği kurulmuştur. Mehmetli ve Küçükçınar'da Toplum Sağlığı lojmanları mevcuttur. Toplum Sağlığı Merkezine bağlı olarak Akdam ve Yeşilyayla Köylerinde 2 adet sağlık evi bulunmaktadır. Toplum Sağlığı Merkezinde 2 adet ambulans ve 1 adet minibüs bulunmaktadır.
SUMBAS İLÇE TARİH
Kadirli ile Kozan arasında bulunan ve eski Kars-ı Zülkadiriye Coğrafyası içerisinde yer alan
SUMBAS RESİMLERİ
SUMBAS FOTOĞRAFLARI
SUMBAS TANITIM
SUMBAS TARİH
SUMBAS DOĞA
OSMANİYE SUMBAS
SUMBAS
“Sumbas Bölgesi” yalnız Kadirli ve Kozan değil tüm Kilikya tarihinde çok önemli bir yer tutmaktadır.
Zira Kapadokya Kilikya geçidinin yukarı ovadaki ilk duraklarından biri olan Sumbas tarih boyunca Kilikyanın en hareketli yerlerinden biri olmuştur.
Bir çok Hükümdarın,Kumandanın ve Beyin konakladığı,kavga tuttuğu Sumbas tarihi bakımından Anadolu tarihiyle eşleşmekte,Anadolu’da bulunan nice uygarlık izlerini bağrında
taşımaktadır. Sıtır ve Çem (Kalayvannos) kaleleri; Cennetler ve diğer harabeler,höyükler,mağaralar,mağara mezarlar,kesteliler (tek kişilik mezarlar), şişeler,cereler ve cam kırıkları bu tarihi zenginliğin en belirgin kalıntılarıdır.
Hititler M.Ö. 1750 yıllarında Kayseri üzerinden Kilikya’ya indiler.Hitit Kralı Tuthalis Sis,Anavarza ve Sumbas’ı kendi topraklarına katarak doğuya yöneldi. M.Ö. 1750’den 1190’a kadar Hitit hakimiyetinde kalan Sumbas zaman zaman Kilikya ve
çevresinde kurulmuş olan Kızvatna,Kue ve Donunalar gibi Devletçiklerin de hakimiyetinde kaldı.M.Ö.860 yıllarında Kilikya’ya Asurlular hakim oldu. M.Ö. 612 yılında Anavarza’yı kendilerine başkent yapan Kilikyalılar Sis’ten Kapodokya’ya,Sumbas’tan
Karatepe’ye kadar uzanan alanı 200 yılı aşkın süre ellerinde tuttular. M.Ö. 401 yıllarına doğru İran’lılar (Persli’ler) Kilikya Krallığını kendilerine bağladılar. M.Ö. 333’te Payas dolaylarında İskender’e yenilerek Kilikyayı terk ettiler .
M.Ö. 100 yıllarına doğru Romalılar Kilikya’ya girdiler ve varlıklarını hissettirmeye başladılar. Ancak tam hakimiyetleri M.S. 375’lerde sağlanmıştır.
67 Yılında Flavyapolis (Kadirli) şehrini kuran Romalılar Sumbas’ın gelişmesi için gereken yatırımları yaptılar. Eski Sumbas Camiinin yerinde ve çevresinde yoğunlaşan bu yatırımlar idari,askeri binalar,manastır,konaklama yeri ve barınaklardan oluşmaktaydı.
636’larda başlayan İslam akınları karşısında dayanamayan Romalılar 758’lere doğru Kilikyayı Abbasilere bırakmak zorunda kaldılar. Abbasiler 750 yıllarında meydana gelen zelzelenin Sumbas’ta yaptığı tüm yıkıntıları tamir ederek Horasan’dan getirdikleri çiftçi ve mücahit Türkleri Çukurova’ya yerleştirdiler.
Yöremizin ve İlçemizin adı olan Sumbas ismi Horasanlı Türklerden kalmıştır. Zira Sumbas bir Horasan nehri olan ve Hazar’a dökülen Atrek nehrinin en büyük koludur.
Anadolu Selçuklu Devletini kuran Kutalmış oğlu Süleyman Bey 1082’de Sumbas ve çevresini topraklarına kattı. 1100 yıllarına doğru Danişmentliler (Yağı- basanlar) bölgenin hakimi oldular. Anadolu Selçuklu Devletini kuran Kutalmış oğlu Süleyman Bey 1082’de Sumbas ve çevresini topraklarına kattı.1100 yıllarına doğru Danişmentliler (Yağı- basanlar) bölgenin hakimi oldular.
1178 yılında Danişmentlileri ortadan kaldıran Selçuklular Sumbas ve çevresine ikinci defa hakim oldular. Bu hakimiyetleri Kösedağ Savaşına (1243) kadar devam etti. Selçukluların Kilikyada hakimiyetlerini kaybetmeleri üzerine burada bulunan Türk ve Müslüman unsuru koruma görevi Memluklulara düştü. Dulkadirli Karaca Bey 1350 yıllarında Kadirli ve Sumbas topraklarını kendi ülkesine katmıştır.
Tüm Dulkadirli elinde olduğu gibi; Kars ve Sumbas’da da Dulkadirli hakimiyeti 1350’den 1522’ye kadar devam etmiştir. 1522’de Osmanlılar Dulkadirli Beyliğini ortadan kaldırdılar. Kars-ı Zülkadiriye toprakları zamanla Sumbas ve Karamanlı olmak üzere iki bölgeye ayrılmıştır. Aralarında Savrun çayının sınır olduğu bu iki bölgeden Karamanlı’yı önce Latifoğulları sonra da Kerimoğulları yönetti.
Sumbas bölgesini ise Gökvelioğulları kendilerine merkez yaparak idare ettiler. İki merkezden yönetilen Kars-ı Zülkadiriye 1865 Fırka-i Islahiye hareketi ile yeniden tek merkezden idare edilmeye başlandı.Dulkadirliler ve Osmanlılar döneminde Savrun, Mekelkin, Hacın, Mağara nahiyelerine merkezlik yapan tarihi Sumbas Nahiyesi Cumhuriyet döneminde iki köylük bir yer durumuna gelmiştir.
Kızılömerli, Çaygeçit , Küçükçınar, Hamoğlu (Yazıboyu) köylerinde yaşayan halk eski Karaömerli köyünden ayrılarak şimdiki yerlerine göç etmişler ve ayrı muhtarlık kurmuşlardır. Halk dağılınca Karaömerli ve Araplı köyleri (Şimdiki Sumbas) eski hareketliliğini kaybetmiş Kadirli İlçe merkezi gelişmiştir.
Cumhuriyet döneminde Kadirli İlçesine bağlı iki köy olarak varlıklarını sürdürmüşlerdir. 1992 yılında bu iki köy birleşerek Belediye teşkilatı kurdular. Belediyeye isim olarak tarihi SUMBAS ismini verdiler.24.10.1996 yılında 4200 Sayılı Kanunla Osmaniye’nin İl olmasıyla birlikte Sumbas İlçe statüsüne kavuştu.
SUMBAS İLÇE COĞRAFYA
COĞRAFİ DURUMU
Sumbas Osmaniye’nin 6 İlçesinden biridir. Kuzeyinde ve Batısında Adana İlinin Kozan İlçesi, Doğu ve Güneyinde Kadirli İlçeleriyle çevrilidir. İlçenin yüzölçümü 318 Km2’dir. Deniz seviyesinden yüksekliği 130 metre olup, İl merkezine 60 Km, Kadirli İlçesine 12 Km uzaklıktadır. Sumbas Yukarı Çukurova’nın kuzeyinde yer almaktadır.
İlçe topraklarının yarısı dağlık ve yaylalık, yarısı ise ovalık alandır. Bölgenin güneyi ovalara açılır, Kuzey kısımları Diniker, Tekeçoğlu dağları ile bunların devamında bulunan Orta Toros dağlarına dayanır. İlçe sınırları içinden geçen ve İlçeye adını veren Sumbas Çayı etrafındaki tepelikler, yeşillikler Sumbas İlçesine tarifsiz güzellikte coğrafi manzaralar katmaktadır. Dağ, yayla ve ova gibi yeryüzü şekillerinin hepsinin özelliklerini üzerinde taşır. Coğrafi bakımdan İlçenin arazilerini iki bölümde inceleyebiliriz:
1. Dağlık ve Yaylalık Bölgeler : Orta Torosların teşkil ettiği dağlık ve yaylalık bölgeler orman ve yalçın kayalıklarla örtüSumbas Osmaniye’nin 6 İlçesinden biridir. Kuzeyinde ve Batısında Adana İlinin Kozan İlçesi, Doğu ve Güneyinde Kadirli İlçeleriyle çevrilidir. İlçenin yüzölçümü 318 Km2’dir. Deniz seviyesinden yüksekliği 130 metre olup, İl merkezine 60 Km, Kadirli İlçesine 12 Km uzaklıktadır. Sumbas Yukarı Çukurova’nın kuzeyinde yer almaktadır.
İlçe topraklarının yarısı dağlık ve yaylalık, yarısı ise ovalık alandır. Bölgenin güneyi ovalara açılır, Kuzey kısımları Diniker, Tekeçoğlu dağları ile bunların devamında bulunan Orta Toros dağlarına dayanır. İlçe sınırları içinden geçen ve İlçeye adını veren Sumbas Çayı etrafındaki tepelikler, yeşillikler Sumbas İlçesine tarifsiz güzellikte coğrafi manzaralar katmaktadır. Dağ, yayla ve ova gibi yeryüzü şekillerinin hepsinin özelliklerini üzerinde taşır. Coğrafi bakımdan İlçenin arazilerini iki bölümde inceleyebiliriz:
SUMBAS İLÇE DAĞ VE YAYLALAR
1. Dağlık ve Yaylalık Bölgeler :
Orta Torosların teşkil ettiği dağlık ve yaylalık bölgeler orman ve yalçın kayalıklarla örtülüdür. Dağların ortalama yükseklikleri 1500 m. civarındadır. Kuzeyden güneye doğru dağ aralarında dar ve derin vadi oluklarına rastlanmaktadır. Sumbas ve Kesik Çayı vadi olukları da bu alanda bulunur. Dağlık bölgede bulunan yaylalar halkın birer serinleme ve dinlenme yerleri olup, Sumbas İlçesinin hayat ve can damarlarıdır.
SUMBAS İLÇE OVALAR
2. Ovalık Bölgeler :
Ovalık bölgeler Alüvyon topraklardan oluşmuştur. Toprak tabakasının yüzeye yakın kısmında su tabakaları mevcuttur. Ovanın bazı yerlerinde kalker bloklar görülür. Yüzey daha çok yeni devrin killi, kireçli ve kumlu tabakalarından teşekkül etmiştir. Sumbas İlçesi Akdeniz iklim kuşağının etkisi altındadır. Kışları ılık ve yağışlı, yazları kurak ve sıcak geçer. İlçenin en soğuk ayları Ocak ve Şubat, en sıcak ayları ise Temmuz ve Ağustos
aylarıdır. Sumbas İlçe Merkezi ve Akçataş, Köseli gibi köylerde sıcaklığın sıfırın altına düşmesine neden olan rüzgarlar dağların siper vazifesi görmesi nedeniyle etkili olamamakta ve buralarda narenciye, her türlü meyve ve sebze yetiştirilmektedir. Sumbas kışın soğuma nedeniyle yüksek, yazın da ısınma nedeniyle alçak basıncın etkisi altındadır. Kışın ve baharda esen batı rüzgarları soğuyarak yörenin bol yağış almasına neden olur. Sumbas ılıman kuşağın Akdeniz tipini tamamen üzerinde taşır.
500-800 metreye kadar yeşilliğini tamamen muhafaza eden maki bitki topluluğu bulunmaktadır. Etraf bodur ağaçların altında Nane, Kekik, Menekşe, Çiğdem, Nergis ve daha pek çok hoş kokulu çiçekler ve çayırlarla örtülüdür. 500-800 Metreden sonra, ormanlar karışık ağaçlardan ve yükseklerde iğne yapraklı ağaçlardan oluşur. Bu ağaçlar yüksekliğe doğru gidildikçe sırasıyla şunlardır:
Kocayemiş, sakızlık, mersin, karaçalı, meşe, çınar, yabani meyveler, ardıç, keçiboynuzu, sedir, köknar, kızılçam vb.dir. İlçemizde kayda değer iki akarsu bulunmaktadır. Bunlar Sumbas ve Kesiksuyu Çaylarıdır.
Sumbas Çayı : İlçenin kuzey batısındaki Diniker Dağının eteğinden Sumbas-Kozan sınırından çıkar Akçataş (Sıtır), Köseli ve Akköprü köylerinden geçtikten sonra Kesik Çayı ile birleşerek Çukurköprü’ye gelir. Çukurköprüden de kuzey-güney doğrultusunda akışına devam eden Sumbas Çayı Anavarza Kalesinin güneyinde Savrun Çayına karışarak Ceyhan Nehrine dökülür. Bol kaynak suları ile beslendiği için yatağında her mevsim su bulunur.
Kesiksuyu Çayı : Gaffarlı köyünün kuzeyindeki Çavuş Dağından çıkıp Mehmetli Beldesi ile Sumbas İlçe sınırını çizerek Akköprü Köyünün biraz ötesinden geçerek Sumbas Çayına dökülür. Üzerinde sulama amaçlı ve kısmen de taşkın koruma amaçlı Mehmetli Barajı tesis edilmiştir.
lüdür. Dağların ortalama yükseklikleri 1500 m. civarındadır. Kuzeyden güneye doğru dağ aralarında dar ve derin vadi oluklarına rastlanmaktadır. Sumbas ve Kesik Çayı vadi olukları da bu alanda bulunur. Dağlık bölgede bulunan yaylalar halkın birer serinleme ve dinlenme yerleri olup, Sumbas İlçesinin hayat ve can damarlarıdır.
2. Ovalık Bölgeler : Ovalık bölgeler Alüvyon topraklardan oluşmuştur. Toprak tabakasının yüzeye yakın kısmında su tabakaları mevcuttur. Ovanın bazı yerlerinde kalker bloklar görülür. Yüzey daha çok yeni devrin killi, kireçli ve kumlu tabakalarından teşekkül etmiştir. Sumbas İlçesi Akdeniz iklim kuşağının etkisi altındadır. Kışları ılık ve yağışlı, yazları kurak ve sıcak geçer. İlçenin en soğuk ayları Ocak ve Şubat, en sıcak ayları ise Temmuz ve Ağustos
aylarıdır. Sumbas İlçe Merkezi ve Akçataş, Köseli gibi köylerde sıcaklığın sıfırın altına düşmesine neden olan rüzgarlar dağların siper vazifesi görmesi nedeniyle etkili olamamakta ve buralarda narenciye, her türlü meyve ve sebze yetiştirilmektedir. Sumbas kışın soğuma nedeniyle yüksek, yazın da ısınma nedeniyle alçak basıncın etkisi altındadır. Kışın ve baharda esen batı rüzgarları soğuyarak yörenin bol yağış almasına neden olur. Sumbas ılıman kuşağın
Akdeniz tipini tamamen üzerinde taşır. 500-800 metreye kadar yeşilliğini tamamen muhafaza eden maki bitki topluluğu bulunmaktadır. Etraf bodur ağaçların altında Nane, Kekik, Menekşe, Çiğdem, Nergis ve daha pek çok hoş kokulu çiçekler ve çayırlarla örtülüdür. 500-800 Metreden sonra, ormanlar karışık ağaçlardan ve yükseklerde iğne yapraklı ağaçlardan oluşur. Bu ağaçlar yüksekliğe doğru gidildikçe sırasıyla şunlardır: Kocayemiş, sakızlık, mersin, karaçalı, meşe, çınar, yabani meyveler, ardıç, keçiboynuzu, sedir, köknar, kızılçam vb.dir. İlçemizde kayda değer iki akarsu bulunmaktadır. Bunlar Sumbas ve Kesiksuyu Çaylarıdır.
Sumbas Çayı : İlçenin kuzey batısındaki Diniker Dağının eteğinden Sumbas-Kozan sınırından çıkar Akçataş (Sıtır), Köseli ve Akköprü köylerinden geçtikten sonra Kesik Çayı ile birleşerek Çukurköprü’ye gelir. Çukurköprüden de kuzey-güney doğrultusunda akışına devam eden Sumbas Çayı Anavarza Kalesinin güneyinde Savrun Çayına karışarak Ceyhan Nehrine dökülür. Bol kaynak suları ile beslendiği için yatağında her mevsim su bulunur.
Kesiksuyu Çayı : Gaffarlı köyünün kuzeyindeki Çavuş Dağından çıkıp Mehmetli Beldesi ile Sumbas İlçe sınırını çizerek Akköprü Köyünün biraz ötesinden geçerek Sumbas Çayına dökülür. Üzerinde sulama amaçlı ve kısmen de taşkın koruma amaçlı Mehmetli Barajı tesis edilmiştir.
SUMBAS İLÇE İDARE
İDARİ DURUM
İlçemizde 3 belediye ve 13 köy bulunmaktadır. Sumbas, Alibeyli ve Mehmetli Belediyeleri ikişer mahalleden meydana gelmektedir. Mehmetli ve Alibeyli köyleri 1997 Nüfus Sayımından sonra 2000 nüfusu geçtiklerinden belediye teşkilatı kurulması kararı alınmış ve 18 Nisan seçimlerinde belediye organları seçilerek fiilen faaliyete geçmiştir.
Köylerimizden 5’i dağlık 8’i ovalık bölgede yer almaktadır. Ova köyleri toplu, dağ köyleri birbirinden oldukça uzakta bulunan mahallelerden oluşmaktadır.
SUMBAS İLÇE ULAŞIM VE ALTYAPI
ULAŞIM VE ALTYAPI DURUMU
İlçe Merkezine ulaşım karayoluyla sağlanmaktadır. Sumbas-Kadirli arası 12 Km. mesafededir. Osmaniye’ye Kadirli üzerinden ulaşım sağlanmaktadır. Sumbas-Osmaniye arası 60 km.dir. Sumbas İlçesinin Adana İline uzaklığı ise 90 Km. ve Adana İli Kozan İlçesine 30 km.dir. Sumbas İlçesi Kadirli-Kozan yoluna ayrıca 12 Km’lik bir ara yolla bağlanmaktadır. Adana İli ve Kozan İlçesine gitmek için bu yol kullanılır. Yol asfalt olup, büyük ölçüde onarıma ihtiyaç vardır. İlçemizden tüm köylerimize ulaşım sağlanmaktadır. Köy yollarının bakım, onarım ve asfaltlama çalışmaları devam etmektedir. İlçeye bağlı köylerin ana yollarının tamamı asfalt kaplamadır.
İlçe Merkezi ve köylerimizin tamamında elektrik bulunmaktadır. İlçe merkezinde kullanılan içme suyu İlçemiz Gaffarlı Köyü Taşköprü mevkiindeki kaynaktan terfili sistem ile gelmektedir. Reşadiye Köyümüzde kanalizasyon sistemi kurulmuştur.
Merkez ve köylerde 7 Adet küçük çaplı telefon santrali bulunmaktadır. Bu santrallerin kapasitesi 2.267, kayıtlı abone sayısı 1.650’dir.
SUMBAS İLÇE SOSYAL DURUM
SOSYAL DURUM
1992 yılında Kadirli'ye bağlı Döğenli ve Karaömerli köyleri birleşerek Sumbas Belediyesini kurmuşlar ve halk yerel hizmetlerle tanışmıştır.
1996 yılında ilçe statüsüne kavuşmuş ve devlet dairelerinin oluşmasıyla ilçe merkezinde bir hareketlilik başlamıştır. İlçe merkezinin nüfusunda yüksek bir artış görülmemektedir. Şehirlerarası karayolu üzerinde bulunmaması ve Kadirli İlçesine yakınlığı ilçenin gelişmesini olumsuz yönde etkilemektedir. Vatandaşların ürünlerini pazarlayacağı ve ihtiyaç duyulan malları alabileceği pazar ve alışveriş yerleri olmadığından Sumbas ve bağlı köyler ticari ilişkilerini eskiden olduğu gibi Kadirli İlçesinde yürütmektedirler. İlçedeki konut sıkıntısı nedeniyle devlet memurlarının hemen hemen tamamı Kadirli’de ikamet etmekte ve ilçe olmanın getirilerinden yeterince yararlanılamamaktadır.
